خبرنگاران روزگار کرونا؛ مساله عدالت در زیست بوم و جامعه
به گزارش مجله دانلود و سرگرمی، تهران- خبرنگاران- ارتقای سطح دانش، آگاهی و مسوولیت اجتماعی عواملی است که از نگاه معصومه اشتیاقی جامعه شناس و فعال زیست محیطی به وسیله آن می توان تهدیدهای ناشی از کرونا را به فرصت تبدیل کرد.
کرونا، بزرگترین چالش بشری پس از جنگ دنیای دوم است که دنیا را دچار دگرگونی عظیمی نموده است. چالش به وجود آمده از کرونا ویروس، ابعاد مختلف بهداشت، اقتصاد، اجتماع، محیط زیست و .. را درگیر و نظم دنیای در این فرایند را دچار اختلال گسترده نموده است. از منظر جامعه شناختی باید به تغییر اساسی سبک زندگی مردم در سراسر دنیا و از جمله کشور خودمان اشاره کنیم که این ویروس توانسته پیامدهای مختلف مثبت و منفی را به همراه داشته باشد آنچنانکه به لحاظ محیط زیستی این پیامدها در دو بعد قابل طرح است.
همان طور که می دانیم به واسطه رشد فزاینده شهرنشینی و صنعتی شدن در یک فرایند سریع، با انتشار گازهای گلخانه ای،آلودگی هوا، آسیب پذیری لایه اوزون، کاهش تنوع زیستی و مصرف فزاینده روبرو هستیم که این امر موجب تغییرات گسترده آب و هوایی و تخریب محیط زیست و منابع طبیعی شده است و در این میان با شیوع کرونا ویروس چرخه تند زندگی انسان ها دچار رکود و نیمه خاموشی اجباری شده است.
این توقف از بسیاری جهات به احیای زمین و تنفس طبیعت یاری بزرگی کرد. در این دوره شاهد آن هستیم که صنعت توریسم انبوه که پیامدی جز مصرف و تخریب زیست بوم طبیعی و اکوسیستم ندارد در کل دنیا و از جمله ایران قریب به تعطیلی شده که اگر چه از بعد مالی ضرر بزرگی را متوجه اقتصاد بسیاری از کشورها و از جمله کشور ما می نماید، اما باید بپذیریم که این ایست اجباری، بستر ترمیم تدریجی را برای طبیعت و محیط زیست فراهم نموده و از این زوایه کارکرد عمیقا مثبتی داشته است.
دستبرد به طبیعت در این مقطع به نوعی کاهش یافته است. آنچنان که این امر، فرصت خوبی برای بازنگری سیاست دولتها در تنظیم گری محیط زیست در تعامل با جامعه به شمار می آید. به عبارتی در این دوره تقاضای بشر از طبیعت تا حدی کاهش پیدا نموده و این امر در حوزه حمل و نقل، صنعت، سوخت و .. قابل مشاهده است.
با توجه به بحرانهای گستردهای که طبیعت با آن دست به گریبان است، این امر نامیمون که خود تا حد زیادی زائده مداخله بشر در حیات وحش است، توانسته نوعی حریم بین انسان و طبیعت را بازنمایی کند.
اما از ابعادی نیز ما شاهد پیامدهای منفی هستیم که ناشی از ادامه همان رفتارهای ناآگاهانه و غیرمسؤلانه انسان در قبال طبیعت است. آلودگی فاضلابها و شهرها و محیط اطراف مان در اثر ریختن پسماند ناشی از بیماری کرونا در کنار استفاده نادرست از دستکش های پلاستکی که یاریی به سلامتی افراد هم ندارد و تنها بار اضافی برای طبیعت در چند دهه بعد به همراه دارد در کنار انداختن ماسک های یک بار مصرف در سطح شهر که زباله عفونی را پخش میکند. این ها همه بعد منفی ناشی از شیوع این ویروس است که باید به وسیله آگاهی و اطلاع رسانی مدیریت گردد.
در حال حاضر باید از این تجربه درس آموخته های بسیاری منتقل گردد چرا که کرونا نه اولین و نه آخرین پاندمی همگیر ناشی از بر هم خوردن نظم طبیعت و دنیا است. بنابراین ضروری است سطح دانش، آگاهی و مسوولیت اجتماعی را در افراد نهادینه کنیم تا بتوانیم تغییر مثبتی را برای زندگی بهتر داشته باشیم. ضمن این که در این مقطع زمانی باید عدالت زیست محیطی در کنار عدالت اجتماعی توجه ویژه داشته باشیم.
فقرا در زمان حاضر با چالشهای گسترده ای در مراقبت و تامین احتیاج روزمره به واسطه بر هم خوردن تعادل اجتماعی و مالی روبروند که چندان هم در شکل گیری این ناکارآمدی های ناشی از مصرف سرمایه دارانه مداخله نداشته اند. مصرف و تامین درآمد به وسیله ماسک های استفاده شده، نمونه ای از مسائلی است که باید بدان توجه اکید گردد. از این زاویه و در این بحران باید بیش از پیش مفهوم عدالت از زوایای اجتماعی و زیست محیطی توجه و پرداخته گردد.
منبع: ایرنا