گورستان سقاره: گنجینه ای بی نظیر از تاریخ و تمدن مصر باستان - مجله دانلود و سرگرمی

سقاره به دلیل وجود قدیمی ترین مجموعه بزرگ ساختمانی سنگی در تاریخ بشر، یعنی هرم پلکانی شاه جوزر، شهرت جهانی دارد. این مجموعه بی نظیر در سال 1979 در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. این ثبت، جایگاه سقاره را فراتر از یک محوطه باستانی صرف، به عنوان یک شاخص جهانی برای درک تکامل تمدن بشری و تعامل آن با مفاهیم مرگ و جاودانگی ارتقا می دهد. معیارهای یونسکو برای ثبت این سایت شامل "شاهکار نبوغ خلاق انسانی"، "گواهی منحصر به فرد یا استثنایی بر یک سنت فرهنگی یا تمدن از بین رفته"، و "مرتبط بودن مستقیم یا ملموس با رویدادها، سنت ها، افکار، عقاید، یا آثار هنری یا ادبی با اهمیت عالی جهانی" است. این معیارها بر اهمیت سقاره به عنوان یک نمونه برجسته از معماری تدفینی، نوآوری های مهندسی (مانند هرم پلکانی جوزر)، و بازتاب دهنده باورهای عمیق مذهبی و فرهنگی مصر باستان تأکید می کنند.

اگر علاقمند به سفر با بهترین تور مصر ارزان هستید با ما همراه شوید، با مجری مستقیم تور مصر از قاهره، اهرام ثلاثه و ابولهول دیدن کنید و بهترین تجربه سفر را داشته باشید.

بررسی دقیق تر نشان می دهد که سقاره صرفاً یک گورستان نبوده، بلکه یک مرکز مذهبی و تشریفاتی مهم نیز به شمار می رفته است. وجود معابد متعدد، برگزاری جشن های سالانه و آیین های مذهبی (مانند جشن سد) در مجموعه جوزر ، و همچنین نقش آن به عنوان مرکز پرستش آنوبیس، خدای مرتبط با مومیایی کردن و زندگی پس از مرگ ، و محل دفن گاوهای مقدس آپیس ، همگی ابعاد مذهبی و آیینی گسترده این محوطه را آشکار می سازند. این ویژگی ها به درک عمیق تر نقش مرگ و زندگی پس از مرگ در فرهنگ مصر باستان کمک کرده و سقاره را به عنوان یک "شهر مردگان" با کارکردهای پیچیده مذهبی و اجتماعی معرفی می کند.

تاریخچه و تحولات سقاره

نام "سقاره" از نام قبیله "بنی سقار" که در آن محل زندگی می کردند، گرفته شده است. این منطقه برای نزدیک به 3000 سال، از دوره آغازین دودمانی مصر تا قرون وسطی، پذیرای مردم و بزرگان مصری برای به خاکسپاری بود و این سنت تا پس از پایان دوران فرعونی در مصر و آمدن دوره های بطلمیوسی و رومی نیز ادامه یافت. تداوم استفاده از سقاره برای دفن مردگان برای هزاران سال، نشان دهنده اهمیت پایدار و عمیق این مکان در باورها و سنت های مصریان باستان است. این بازه زمانی طولانی نشان می دهد که این مکان صرفاً یک محل دفن موقت نبوده، بلکه دارای یک قداست و اهمیت مذهبی و فرهنگی عمیق و پایدار در طول تاریخ مصر باستان بوده است. این پایداری در استفاده، سقاره را به یک "کپسول زمان" تبدیل کرده که تحولات فرهنگی، مذهبی و معماری مصر را در طول هزاره ها در خود جای داده است.

سقاره به عنوان یک "آزمایشگاه معماری" عمل کرده که در آن ایده های نوآورانه تدفینی از مصطبه های ساده به سمت سازه های عظیم سنگی و پیچیده هرمی تکامل یافته اند. اولین مقبره هایی که در مصر ساخته شد، "مصطبه" نام داشتند که مقبره های انفرادی از سنگ یا آجر گلی بودند و ارتفاع آن ها از سطح زمین حدود 2.5 متر بود. این مصطبه ها، که بعدها به هرم های پلکانی و سپس اهرام عظیم تکامل یافتند ، نقطه آغازین معماری تدفینی مصر را تشکیل می دهند. هرم پلکانی جوزر، اولین هرم ساخته شده در مصر باستان، در منطقه سقاره واقع شده است. این هرم ساختاری پلکانی دارد و شامل شش طبقه است که به صورت پلکانی روی هم قرار گرفته اند و نمایانگر آغاز تحول در ساختار مقبره های سلطنتی از مصطبه به هرم است. هرم پلکانی جوزر، با ساختار عظیمی شامل شش مصطبه که روی هم پلکان ها را ایجاد می کردند، ساخته شد و اولین استفاده از سنگ به عنوان مصالح ساختمانی در معماری بناهای یادمانی بود. اهرام ثلاثه جیزه، که نقطه اوجی در تکامل شیوه معماری هستند، با ساختن مصطبه ها آغاز شدند. این سیر تکاملی نشان می دهد که سقاره یک مکان پویا برای نوآوری های مهندسی و معماری بوده است. این تحولات نه تنها نشان دهنده پیشرفت های فنی، بلکه بازتاب دهنده تغییرات در باورهای مذهبی، افزایش قدرت فراعنه، و تمایل به ساخت بناهای یادبود باشکوه تر برای تضمین زندگی پس از مرگ و نمایش عظمت سلطنتی است. سقاره به معنای واقعی کلمه، صحنه تولد و توسعه معماری یادمانی سنگی در جهان است.

سقاره به دلیل تمرکز اهرام و مقابر سلطنتی از سلسله های اولیه تا میانی، به عنوان یک "آرشیو تاریخی" برای مطالعه تکامل قدرت فرعونی و باورهای مذهبی در طول زمان عمل می کند. هرم پلکانی جوزر در دودمان سوم ساخته شد. علاوه بر جوزر، 16 فرعون دیگر نیز در این منطقه برای خود هرم ساختند. پادشاهانی از دوره آغازین دودمانی که در سقاره آرامگاه دارند، شامل هوتپ سخموی، نینت جر، سخم خت (هرم مدفون)، و خسه خموی از دودمان های دوم و سوم هستند. هرم اوناس، آخرین پادشاه دودمان پنجم، اولین هرمی بود که متون اهرام (Pyramid Texts) بر دیواره های اتاق های آن حکاکی شد. پادشاهان سلسله ششم (به جز تتی) نیز اهرام خود را در جنوب هرم اوناس ساختند. وجود اهرام و مقابر متعدد از سلسله های مختلف در سقاره به باستان شناسان این امکان را می دهد که تغییرات در ایدئولوژی سلطنتی، مهندسی، و آیین های تدفین را در طول زمان رصد کنند. هر سلسله، با افزودن بناهای خود، لایه ای جدید به این آرشیو اضافه کرده است. به عنوان مثال، ظهور متون اهرام در هرم اوناس نشان دهنده تحول در باورهای مربوط به زندگی پس از مرگ و نیاز به راهنمایی های مذهبی برای سفر فرعون در جهان دیگر است. این تنوع و تداوم، سقاره را به یک سایت بی نظیر برای مطالعه تطبیقی و طولی تمدن مصر باستان تبدیل می کند.

جدول زیر گاه شمار تحولات معماری تدفینی در سقاره را به صورت خلاصه ارائه می دهد:

شاهکارهای معماری سقاره

هرم پلکانی جوزر، اولین هرم ساخته شده در مصر باستان، در منطقه سقاره واقع شده است. این هرم به دستور فرعون جوزر (دودمان سوم) و توسط معمار معروف ایمهوتپ طراحی و ساخته شد. ایمهوتپ به عنوان اولین معمار شناخته شده در تاریخ، توانست با استفاده از سنگ های آهکی، سازه ای بی نظیر خلق کند که پایه ای برای اهرام بعدی مصر شد. هرم جوزر ساختاری پلکانی دارد و شامل شش طبقه است که به صورت پلکانی روی هم قرار گرفته اند و ارتفاع آن حدود 62 متر است. برخلاف مصطبه های قبلی که از آجرهای گلی ساخته می شدند، هرم جوزر کاملاً از سنگ های آهکی بزرگ ساخته شده است. این بنا نخستین بنای سنگی عظیم در جهان به شمار می رود. ساخت این هرم نمایانگر آغاز تحول در ساختار مقبره های سلطنتی از مصطبه به هرم است و یک نوآوری و پیشرفت قابل توجهی در معماری پادشاهی کهن محسوب می شود.

هرم پلکانی جوزر نه تنها یک پیشرفت معماری، بلکه نمادی از تحول در ایدئولوژی سلطنتی و مذهبی مصر باستان است. این هرم در قلب مجموعه ای از ساختمان ها قرار دارد که شامل دیوارهای مستطیلی، معابد و حیاط های باز است که برای آداب و رسوم مذهبی و مراسم تدفینی طراحی شده بودند. این مجموعه شامل قصرهای نمادین ساختگی، ساختمان هایی برای برگزاری جشن های سالانه (مانند جشن سد) و معابد است. این نوآوری توسط ایمهوتپ نشان دهنده یک جهش بزرگ از مصطبه های گلی به سازه های سنگی دائمی است. این تغییر از مواد و فرم، نه تنها یک پیشرفت فنی است، بلکه بازتاب دهنده افزایش قدرت و الوهیت فرعون است. ساختار پلکانی می تواند نمادی از "نردبان" فرعون به آسمان ها باشد ، و مجموعه اطراف آن که برای جشن های مذهبی و نمایش قدرت فرعون طراحی شده اند ، همگی نشان می دهند که این هرم فراتر از یک مقبره، یک بیانیه سیاسی و مذهبی عظیم بوده است. این امر نشان دهنده تثبیت قدرت مرکزی و اعتقادات قوی مذهبی در دوره پادشاهی کهن است.

مصطبه ها اولین شکل مقبره ها در مصر بودند که بعدها به هرم های پلکانی و سپس اهرام عظیم تکامل یافتند. طول مصطبه ها از 4.5 تا 52 متر و ارتفاعشان از 3 تا 9 متر متغیر بود. دیواره های شیب دار آن ها برای مقاومت بیشتر در برابر نیروها طراحی شده بودند. مصطبه ها دارای اتاق های متعددی بودند که شامل اتاق تدفین در زیر زمین و فضایی برای وسایل متوفی می شد. مصطبه ها فراتر از صرفاً مقبره، پنجره ای به زندگی روزمره، سلسله مراتب اجتماعی و نظام اداری مصر باستان هستند. در حالی که اهرام عمدتاً به فراعنه اختصاص داشتند، مصطبه ها محل دفن مقامات بلندپایه، درباریان و افراد ثروتمند بودند. نقوش و صحنه های موجود بر دیوارهای این مصطبه ها اطلاعات بی نظیری درباره اقتصاد، مشاغل، روابط اجتماعی، و حتی سرگرمی های مصریان باستان ارائه می دهند. این امر نشان می دهد که معماری تدفینی نه تنها به زندگی پس از مرگ می پرداخت، بلکه بازتابی از زندگی دنیوی و جایگاه فرد در جامعه بود. این جزئیات، به باستان شناسان امکان می دهد تا تصویری جامع تر و دقیق تر از جامعه مصر باستان، فراتر از صرفاً طبقه سلطنتی، به دست آورند.

نمونه های برجسته مصطبه ها در سقاره شامل:

• مصطبه تی (Ti): یکی از مهم ترین سایت های باستان شناسی سقاره، متعلق به تی، مقام ارشد و معمار سلطنتی دودمان پنجم. دیوارهای آن صحنه های مختلفی از زندگی روزمره مانند تولید سرامیک، کشتی سازی و شکار اسب آبی را نشان می دهند.
• آرامگاه ایروکاپتا (Irukaptah): معروف به "آرامگاه قصاب" که به دلیل طراحی متفاوت و بهترین نمونه حفظ شده از هنر و معماری پادشاهی کهن اهمیت دارد.
• مصطبه کاگمنی (Kagemni): متعلق به رئیس قاضیان و داماد پادشاه تتی (دودمان ششم). دارای صحنه های ماهیگیری، حیوانات و پرندگان است.
• آرامگاه مهو (Mehu): متعلق به رئیس قاضیان در دودمان پنجم. یکی از رنگارنگ ترین و بهترین حفظ شده ترین آرامگاه ها در مجموعه سقاره است.
• مصطبه مرروکا (Mereruka): در شمال هرم تتی واقع شده و در سال 1893 کشف شد.
• مصطبه خنوم هوتپ و نیانخ خنوم (Khnumhotep and Niankhkhnum): معروف به "آرامگاه دو برادر"، نزدیک هرم اوناس. دارای صحنه های پخت نان، ساخت کشتی، برداشت محصول و شکار پرندگان است.

سراپیوم سقاره، محل دفن باستانی گاوهای مقدس آپیس در ممفیس بود. اعتقاد بر این بود که این گاوها تجسم خدای پتاح هستند و پس از مرگ، به عنوان اوز یریس-آپیس (که بعدها به سراپیس تبدیل شد) جاودانه می شوند. این مکان یکی از دخمه های حیوانی در گورستان سقاره است که شامل دخمه های دفن گاوهای مادر آپیس (ایسیوم) نیز می شود. در طول تقریباً 1400 سال، از پادشاهی نوین مصر تا پایان دوره بطلمیوسی، حداقل 60 گاو آپیس در سراپیوم دفن شده اند. برای اولین دفن ها، مقبره های مجزا ساخته می شدند، اما با افزایش اهمیت این فرقه، گالری های زیرزمینی حفر شدند که اتاق های دفن بعدی را به هم متصل می کردند. بیشتر گاوهای آپیس از دوره متأخر به بعد در تابوت های سنگی بزرگ دفن می شدند که حدود 40 تن وزن داشتند و درپوش های آن ها 25 تن بود.

سراپیوم نشان دهنده جنبه های خاص و پیچیده باورهای مذهبی مصریان باستان، به ویژه پرستش حیوانات مقدس و ارتباط آن با خدایان اصلی است. پرستش گاو آپیس و دفن آن ها در سراپیوم نشان می دهد که مذهب مصر باستان تنها انسان محور نبود، بلکه شامل عناصر توتمی و پرستش حیوانات نیز می شد. ارتباط آپیس با پتاح (خدای خالق) و اوز یریس/سراپیس (خدای زندگی پس از مرگ) نشان دهنده یک سیستم الهیاتی پیچیده و در حال تکامل است که در آن خدایان مختلف با یکدیگر ادغام می شدند. این امر همچنین بر اهمیت گاوها در اقتصاد کشاورزی مصر و تبدیل آن ها به نمادهای مذهبی تأکید می کند. این فرقه، ابعاد جدیدی به درک ما از پیچیدگی و تنوع باورهای مذهبی در مصر باستان می افزاید.

علاوه بر هرم جوزر و مصطبه ها، 16 فرعون دیگر نیز در این منطقه برای خود هرم ساختند. از جمله این اهرام، هرم اوناس (Unas)، آخرین پادشاه دودمان پنجم، یک مقبره سلطنتی است که در مجاورت هرم پلکانی قرار دارد. ویژگی قابل توجه هرم اوناس، استفاده از خط هیروگلیف و تصویری (الفبای هرم یا متون اهرام) در تزئینات آن است. این خطوط در واقع دستورالعمل و راهنمای فرد فوت شده در سفر بعد از مرگ است. این اولین بار بود که متون اهرام بر دیواره های اتاق های هرم حکاکی می شدند. حکاکی متون اهرام در هرم اوناس، نشان دهنده یک تحول مهم در آیین های تدفین سلطنتی و تلاش برای تضمین زندگی پس از مرگ از طریق دانش مذهبی مکتوب است. پیش از هرم اوناس، اهرام عمدتاً سازه هایی سنگی بودند که ممکن بود تزئینات محدودی داشته باشند. اما با حکاکی متون اهرام در هرم اوناس، یک بعد جدید به معماری تدفینی اضافه شد. این متون، که شامل طلسم ها، دعاها و راهنماهایی برای سفر فرعون در جهان پس از مرگ بودند، نشان دهنده پیچیدگی فزاینده باورهای مذهبی و نیاز به "نقشه راه" برای رسیدن به جاودانگی است. این نوآوری تأثیر عمیقی بر اهرام بعدی و مقابر غیرسلطنتی گذاشت و به درک ما از جهان بینی مصریان باستان و تلاش آن ها برای غلبه بر مرگ کمک می کند.

جدول زیر بناهای شاخص و آرامگاه های مهم سقاره را به تفصیل بیان می کند:

آیین های تدفین و باورهای مذهبی در سقاره

مصریان باستان مجموعه ای مفصل از مراسم خاکسپاری داشتند که به اعتقاد آن ها برای اطمینان از جاودانگی شان پس از مرگ ضروری بود. حفظ جسد برای وجود زندگی پس از مرگ بسیار مهم بود؛ روح (کا) پس از مرگ فرد، از بدن خارج می شود و تنها در صورتی به بدن برمی گردد که جسد به طرز صحیحی حفظ و مومیایی شود تا تولد دوباره صورت گیرد. پیچیدگی و تنوع روش های مومیایی سازی، نشان دهنده باور عمیق مصریان به زندگی پس از مرگ و همچنین بازتابی از طبقه بندی اجتماعی و اقتصادی در جامعه آن هاست.

رایج ترین و گران ترین روش مومیایی سازی به سلسله هجدهم برمی گردد که شامل برداشتن اندام های داخلی و مایعات بدن، خارج کردن مغز، پر کردن بدن با گیاهان معطر و ادویه جات، و پوشاندن بدن با ناترون برای 40 روز بود. قلب در بدن می ماند، زیرا در تالار داوری در مقابل خدایان، قلب انسان با پر ماعت سنجیده می شد. روش های نسبتاً گران و ارزان تر نیز وجود داشت که شامل تزریق روغن سرو یا صرفاً قرار دادن جسد در ناترون بود. وجود روش های مختلف مومیایی سازی به وضوح نشان دهنده این است که دسترسی به "جاودانگی" و "زندگی پس از مرگ" برای همه طبقات جامعه یکسان نبوده و به میزان ثروت و جایگاه اجتماعی فرد بستگی داشته است. این امر نه تنها یک جنبه مذهبی، بلکه یک جنبه اجتماعی و اقتصادی از آیین های تدفین را آشکار می کند. همچنین، دقت و زمان بر بودن فرآیند (70 روز) بر اهمیت فوق العاده حفظ جسد برای بازگشت روح و ادامه حیات در جهان دیگر تأکید می کند. این باور، نیروی محرکه اصلی برای توسعه معماری تدفینی و آیین های پیچیده بوده است.

پس از آماده شدن مومیایی، کاهن مراسم "باز کردن دهان" را برای متوفی انجام می داد. این مراسم تضمین می کرد که فرد می تواند در زندگی پس از مرگ، نفس بکشد و صحبت کند و در قضاوت بعد از مرگ خود حرف بزند و از خود دفاع کند. این مراسم شامل به زبان آوردن طلسم هایی از کتاب مردگان و لمس بدن مومیایی یا تابوت با اسکنه مسی یا سنگی بود. مراسم "باز کردن دهان" نمادی از قدرت کاهنان و اهمیت آیین ها در فعال سازی حواس متوفی برای زندگی پس از مرگ است. این مراسم خاص نشان می دهد که مصریان باستان معتقد بودند که بدن مومیایی شده به تنهایی برای زندگی پس از مرگ کافی نیست، بلکه نیاز به یک "فعال سازی" آیینی توسط کاهنان دارد. این امر بر نقش حیاتی کاهنان به عنوان واسطه های بین زندگان و مردگان، و همچنین بر اهمیت کلمات و جادو (طلسم ها) در جهان بینی آن ها تأکید می کند. توانایی صحبت کردن و دفاع از خود در دادسرا اوز یریس برای بقای روح ضروری بود، که نشان دهنده یک سیستم الهی پیچیده در باورهای آن هاست.

وسایل تدفین مانند جواهرات، غذا، تختهٔ بازی و سنگ چخماق تیز شده در قبرها قرار می گرفتند. کوزه های کانوپیک (Canopic jars) برای نگهداری اندام های داخلی خارج شده از بدن (ریه ها، کبد، معده و روده ها) استفاده می شدند. "کتاب مردگان" (Book of the Dead) متنی کهن بود که برای خاکسپاری و تدفین به کار می رفت و عمدتاً روی پاپیروس نگاشته می شد. این کتاب راهنمایی برای "گذر از ظلمت به سوی دنیای نور یا روز" بود. اوشابتی ها (Shabtis) مجسمه های کوچکی بودند که تصور می شد در زندگی پس از مرگ به عنوان خدمتکار برای متوفی کار می کنند. تنوع و هدفمندی اشیاء تدفینی، نشان دهنده یک جهان بینی جامع و عملی گرایانه درباره زندگی پس از مرگ است که در آن نیازهای دنیوی در جهان دیگر نیز پیش بینی می شد. قرار دادن طیف وسیعی از اشیاء در مقبره ها، از غذا و جواهرات تا ابزار و متون مذهبی ، نشان می دهد که مصریان باستان زندگی پس از مرگ را به عنوان ادامه ای از زندگی دنیوی، اما در یک سطح متعالی تر، تصور می کردند. کوزه های کانوپیک برای حفظ اندام ها ، کتاب مردگان برای راهنمایی و اوشابتی ها برای کار ، همگی نشان دهنده یک برنامه ریزی دقیق برای اطمینان از رفاه و بقای متوفی در جهان دیگر است. این امر بر این باور تأکید می کند که زندگی پس از مرگ نه تنها یک مفهوم انتزاعی، بلکه یک واقعیت ملموس بود که نیاز به تدارکات دقیق داشت.

برای اینکه بتوانند در زندگی پس از مرگ اجازه حیات داشته باشند، کسانی که از دنیا می رفتند، موظف به قضاوت چند مرحله ای از سوی خدایان خاص بودند. این دادسرا شامل وزن کردن قلب متوفی در مقایسه با پر ماعت بود. قایق های جنازه نماد انتقال مردگان از زندگی زمینی به زندگی پس از مرگ بودند و وسیله ای اصلی برای سفر خدایان در آسمان متصور می شدند. مفهوم "دادسرا قضاوت" و "سفر در جهان پس از مرگ" نشان دهنده یک سیستم اخلاقی و کیهانی پیچیده در باورهای مصریان باستان است. باور به وزن کردن قلب در برابر پر ماعت نشان دهنده اهمیت اخلاقیات و اعمال نیک در زندگی دنیوی برای تضمین زندگی پس از مرگ است. این سیستم الهی، که در آن خدایان نقش قاضی را ایفا می کنند، به جامعه یک چارچوب اخلاقی قوی می بخشد. همچنین، مفهوم سفر در جهان پس از مرگ، که با قایق های جنازه نمادین می شد، نشان دهنده یک جهان بینی پویا و پر از چالش برای متوفی است که نیاز به آمادگی و راهنمایی داشت. این باورها به طور مستقیم بر آیین های تدفین و محتویات مقبره ها تأثیر می گذاشتند.

فرقه آپیس و دفن گاوهای مقدس در سقاره، نشان دهنده همزیستی و ادغام باورهای مذهبی مختلف در مصر باستان و همچنین اهمیت اقتصادی و نمادین حیوانات در جامعه آن هاست. گاو نر آپیس یک شخصیت محوری در دین مصر بود و تصور می شد که تجسم زمینی پتاح، خدای خالق و حامی صنعتگران، است. گاو نر آپیس همچنین با اوز یریس، خدای زندگی پس از مرگ، و بعدها با سراپیس، خدایی ترکیبی که جنبه هایی از خدایان یونانی و مصری را در خود داشت، مرتبط بود. دفن گاوهای نر آپیس در سراپیوم نشان دهنده جایگاه الهی آن ها بود و تداوم احترام آن ها را در زندگی پس از مرگ تضمین می کرد. پرستش گاو آپیس و دفن آن ها در سراپیوم نشان می دهد که مذهب مصر باستان تنها انسان محور نبود، بلکه شامل عناصر توتمی و پرستش حیوانات نیز می شد. ارتباط آپیس با پتاح (خدای خالق) و اوز یریس/سراپیس (خدای زندگی پس از مرگ) نشان دهنده یک سیستم الهیاتی پیچیده و در حال تکامل است که در آن خدایان مختلف با یکدیگر ادغام می شدند. این امر همچنین بر اهمیت گاوها در اقتصاد کشاورزی مصر و تبدیل آن ها به نمادهای مذهبی تأکید می کند. این فرقه، ابعاد جدیدی به درک ما از پیچیدگی و تنوع باورهای مذهبی در مصر باستان می افزاید.

اکتشافات باستان شناسی و پژوهش های جاری

سراپیوم در سال 1850 توسط مصرشناس فرانسوی آگوست ماریت دوباره کشف شد. کشف او مجموعه ای از گالری های زیرزمینی پر از تابوت های سنگی بزرگ را نشان داد که هر کدام برای نگهداری بقایای مومیایی شده یک گاو آپیس در نظر گرفته شده بودند. این کشف بسیار مهم بود زیرا اطلاعات زیادی در مورد آداب مذهبی مصر باستان و آداب و رسوم تدفین ارائه می کرد. کشف سراپیوم توسط ماریت، نه تنها یک یافته مهم، بلکه یک نقطه عطف در باستان شناسی مصر و پایه گذاری گاه شماری مصری بوده است. ماریت نه تنها مقبره های دست نخورده آپیس را یافت، بلکه هزاران شیء و لوح یادبود با تاریخ های مربوط به زندگی و مرگ آپیس ها و ساخت دخمه های دفن آن ها را نیز کشف کرد. این داده ها برای "پایه گذاری گاه شماری مصری در قرن 19" بسیار حیاتی بودند. این نشان می دهد که اکتشافات در سقاره صرفاً به یافتن اشیاء محدود نمی شود، بلکه به بازسازی و درک ساختار زمانی و تاریخی تمدن مصر باستان کمک شایانی کرده است و به عنوان یک ابزار تاریخ نگاری عمل کرده است.

اکتشافات اخیر در سقاره، به طور مداوم در حال بازنویسی و تکمیل تاریخچه منطقه، به ویژه در دوران پادشاهی نوین، و ارائه جزئیات بی سابقه ای از زندگی و باورهای مصریان باستان هستند. در حفاری های اخیر در سقاره، بیش از 50 تابوت، آرامگاهی متعلق به ملکه ای از دوران پادشاهی کهن مصر به نام "نئیت" (Neith)، و همچنین پاپیروس 4 متری حاوی کتاب مردگان کشف شد. این تابوت ها از دوران پادشاهی نوین (1570 تا 1069 ق.م) هستند و در 52 چاله تدفینی در اعماق 10 تا 12 متری زمین پیدا شدند. نقاشی هایی از خدایان باستانی مصر و بخش هایی از کتاب مردگان نیز روی این تابوت های چوبی دیده می شود. آرامگاه ملکه نئیت شامل یک معبد سنگی و 3 خزانه خِشتی است. این اولین بار است که نام این ملکه کشف می شود و به تاریخ مصر اضافه شده است. یک پاپیروس 52 فوتی (16 متری) حاوی "سرودهای کتاب مردگان" در فوریه 2023 در نزدیکی هرم جوزر کشف شد. در ژانویه 2023، کشف یک مومیایی با روکش طلا که برای 4300 سال باز نشده بود، در عمق 15 متری در سقاره، جهان را شگفت زده کرد. کارگاه های مومیایی سازی و مقبره هایی که قدمت آن ها به دودمان سی ام فرعونی (حدود 2400 سال پیش) بازمی گردد، در بهار 2023 کشف شدند. این کارگاه ها شامل تخت های سنگی برای مومیایی کردن و کوزه های گلی برای نگهداری اندام ها بودند.

این یافته ها به طور خاص "تاریخچه منطقه، به خصوص در دوران دودمان های هجدهم و نوزدهم از دوران پادشاهی نوین را بازنویسی خواهند کرد". شواهد جدید نشان می دهد که سقاره نه تنها در دوران پادشاهی کهن، بلکه در دوران پادشاهی نوین نیز یک سایت دفن مهم بوده است. اکتشافات سقاره به ما این امکان را می دهد که درک خود را از تداوم و تغییرات فرهنگی در طول تاریخ مصر باستان، فراتر از تمرکز بر دوره های خاص، عمیق تر کنیم. در حالی که سقاره بیشتر به خاطر اهرام پادشاهی کهن شناخته شده است، یافته های اخیر از دوره های پادشاهی نوین و حتی متأخر (کارگاه های مومیایی سازی از دودمان سی ام) نشان می دهد که اهمیت این محوطه به یک دوره خاص محدود نمی شود. این امر به ما کمک می کند تا سقاره را به عنوان یک "سایت چند دوره ای" درک کنیم که تحولات و تداوم های فرهنگی، مذهبی و اجتماعی را در طول هزاره ها بازتاب می دهد. این یافته ها به چالش کشیدن روایت های موجود و توسعه دیدگاهی ظریف تر از میراث فرهنگی و ساختار اجتماعی مصر کمک می کنند.

جدول زیر برخی از اکتشافات باستان شناسی اخیر در سقاره را نشان می دهد:

سقاره: میراث جهانی یونسکو

سقاره، به همراه منف و میدان های هرمی از جیزه تا دهشور، در سال 1979 در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد. این ثبت بر اساس معیارهای (i)، (iii)، و (vi) یونسکو صورت گرفت. معیار (i) به "شاهکار نبوغ خلاق انسانی" اشاره دارد که به وضوح در طراحی هرم پلکانی توسط ایمهوتپ دیده می شود. معیار (iii) بر "گواهی منحصر به فرد بر یک تمدن از بین رفته" تأکید می کند، که سقاره با ارائه یک سیر تکاملی 3000 ساله از آیین های تدفین و معماری، به خوبی آن را برآورده می کند. معیار (vi) نیز ارتباط با "افکار و عقاید با اهمیت عالی جهانی" را برجسته می کند که باورهای پیچیده مصریان درباره زندگی پس از مرگ، مومیایی کردن و نقش خدایان را شامل می شود. این ترکیب از معیارها نشان می دهد که سقاره نه تنها یک سایت باستان شناسی، بلکه یک منبع بی نظیر برای مطالعه تاریخ فکری و فرهنگی بشر است. این جایگاه سقاره را به عنوان یک "شاخص جهانی" برای درک تکامل تمدن بشری و تعامل آن با مفاهیم مرگ و جاودانگی معرفی می کند.

با وجود اهمیت جهانی سقاره، این محوطه نیز مانند سایر سایت های میراث جهانی، با چالش های حفاظتی مواجه است که نیازمند توجه مستمر و رویکردهای پایدار است. اگرچه اطلاعات مستقیم درباره چالش های حفاظتی خاص سقاره در منابع ارائه نشده، اما با توجه به ماهیت سایت های باستانی بزرگ و تجربه سایر سایت های یونسکو ، می توان استنباط کرد که سقاره نیز با تهدیداتی مانند فرسایش طبیعی، تأثیرات گردشگری، توسعه شهری اطراف و نیاز به بودجه و تخصص کافی برای نگهداری مواجه است. این امر بر اهمیت مدیریت پایدار، همکاری های بین المللی و آگاهی عمومی برای حفاظت از این گنجینه جهانی تأکید می کند. حفاظت از سقاره نه تنها حفظ یک مکان تاریخی، بلکه حفظ یک منبع بی نظیر برای پژوهش های آینده و درک تمدن بشری است.

نتیجه گیری

سقاره به عنوان یکی از مهم ترین و گسترده ترین محوطه های باستانی مصر، گواهی زنده ای بر تکامل تمدن مصر باستان است. این سایت از اولین مصطبه ها تا هرم پلکانی جوزر، که نقطه عطفی در معماری جهان بود، و سپس اهرام بعدی و سراپیوم، سیر تحول باورهای تدفینی و مهندسی را به نمایش می گذارد. این گورستان نه تنها محل دفن فراعنه و نخبگان، بلکه مرکزی برای آیین های مذهبی پیچیده، از جمله مومیایی کردن و پرستش حیوانات مقدس، بوده است. اکتشافات مداوم در سقاره همچنان درک ما را از این تمدن غنی عمیق تر می کند و حتی به بازنویسی بخش هایی از تاریخ آن می انجامد.

روند مداوم کشفیات مهم در سقاره نشان می دهد که این سایت هنوز به طور کامل کاوش نشده است. این امر به این معنی است که درک ما از تمدن مصر باستان، به ویژه در مورد جزئیات زندگی روزمره، باورهای مذهبی و فنون معماری، همچنان در حال تکامل است و سقاره در این فرآیند نقش محوری دارد. سرمایه گذاری در پژوهش های بیشتر و به کارگیری فناوری های نوین (مانند اسکن لیزری و رادار نفوذ به زمین که در هرم زوسر استفاده شد) می تواند به کشف اتاق ها و تونل های مخفی بیشتر منجر شود. این چشم انداز، سقاره را به یک کانون جذاب برای باستان شناسان و محققان آینده تبدیل می کند و تضمین می کند که این "شهر مردگان" برای مدت های طولانی، به "شهر دانش" برای زندگان باقی بماند. حفاظت از این میراث جهانی، که به دلیل ارزش استثنایی خود در یونسکو به ثبت رسیده است، نیازمند تلاش های مستمر و همکاری های بین المللی برای مقابله با چالش ها و تضمین بقای آن برای نسل های آینده است.