علائم و نشانه های سینوزیت مزمن و حاد و علل، تشخیص، درمان و پیشگیری از آن
به گزارش مجله دانلود و سرگرمی، سینوزیت به معنی التهاب سینوس ها است که معمولا در اثر عفونت های ویروسی، باکتریایی و یا قارچی در افراد به وجود می آید. سینوزیت تورم بافتی است که سینوس ها را پوشش می دهد.
سینوزیت چیست؟
سینوزیت یک اصطلاح پزشکی به معنی التهاب سینوس ها است که معمولا در اثر عفونت های ویروسی، باکتریایی و یا قارچی در افراد به وجود می آید. سینوزیت تورم بافتی است که سینوس ها را پوشش می دهد.سینوزیت مسئله ای بسیار عمومی و شایع است که تعداد زیادی از بیماران بخش های تنفسی را به خود اختصاص می دهد.
کانال های هوا در سر
سینوسها فضاهای هوا در جمجمه شما هستند که با غشای مخاطی پوشیده شده اند. بیشتر مردم 4 مجموعه سینوس مربوط به بینی دارند:* سینوسهای جلوی پیشانی بالای چشمها
* دو سینوس آروارهای که داخل استخوانهای گونه قراردارند
* سینوسهای استخوان غربالی: گروهی از گودالهای پشت پل بینی
سینوس چیست؟
سینوس ها حفره هایی در جمجمه انسان هستند که در حالت طبیعی باید توخالی باشند و فقط هوا در آنها جریان داشته باشد.سینوس ها در صورت سالم بودن پر از هوا هستند و مقدار مشخصی از مخاط نیز درون سینوس های سالم وجود دارد ولی هیچ اثری از میکروب، باکتری یا هرگونه عامل خارجی در آنها نیست.
عفونت سینوسی می تواند باعث ایجاد سردرد یا فشار در ناحیه چشم، بینی، یا در یک سمت سر شود.
اگر شما هم با مسائل سینوزیت درگیر هستید و از آن رنج می برید، می توانید از طریق تماس تلفنی با پزشک متخصص گوش، حلق و بینی مشکل خود را در سریع ترین زمان حل کنید.
انواع سینوزیت
سینوزیت دو نوع حاد و مزمن دارد که تفاوت آنها در شدت و مدت علائم و همچنین تعداد تکرار آن در طول یک سال است.سینوزیت حاد چیست؟
سینوزیت حاد به حالتی گفته می شود که علائم سینوزیت حدبیشتر تا 4 هفته وجود دارند؛ بیش از سه بار در سال اتفاق نمی افتد و هر بار بیشتر از 10 روز طول نمی کشد. اغلب این نوع سینوزیت ها به گفته متخصصان گوش، حلق و بینی به دلیل رشد بیش از حد باکتر ی ها در محل سینوس ها بروز پیدا می کند.سینوزیت مزمن چیست؟
سینوزیت مزمن زمانی بروز پیدا می کند که علائم سینوزیت بیش از 3 ماه فرد را درگیر کند؛ بیش از چهار بار در سال رخ می دهد و در مورد علائم هم معمولا بیش از 20 روز طول می کشد. اغلب قارچ ها و باکتر ی ها سبب سینوزیت مزمن هستند.علائم سینوزیت در بزرگسالان چیست؟
علائم سینوزیت در نوع حاد و مزمن تقریبا یکی است. معمولا علائم سینوزیت حاد اندکی شدیدتر از سینوزیت مزمن است. مدت زمان نوع مزمن نیز طولانی تر بوده و حدود 12 هفته به طول می انجامد.این علائم شامل تب، سردرد شدید، درد زیر چشم، درد دندان، آبریزش بینی، گلودرد، سخت شدن تنفس، بوی بد دهان، از دست دادن نسبی حس بویایی، سرفه، خستگی و احساس کوفتگی و کسالت است.
علائم سینوزیت در بچه ها چیست؟
نشانه های سینوزیت در بچه ها اندکی با نشانه های سینوزیت در بزرگسالان فرق دارد. از جمله علائم سینوزیت در بچه ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:* کودک مدت طولانی مبتلا به سرماخوردگی است و با گذشت زمان نه تنها بهتر نمی شود بلکه شرایطش وخیم تر هم می شود.
* بچه ها مبتلا به سینوزیت تب شدیدی را تجربه می کنند که همزمان با آن ترشحات بینی آنها نیز تغییر رنگ داده و تیره تر می شود.
* کودک آبریزش بینی شدیدی دارد که بیشتر از 10 روز ادامه دارد ولی شدیدتر نمی شود.
عوارض سینوزیت حاد
عوارض حاد سینوزیت شایع نبوده و به ندرت بروز پیدا می کند. اما در صورت بروز این عوارض جانبی شامل موارد زیر خواهد بود:سینوزیت مزمن. سینوزیت حاد ممکن است شعله ور شدن یک مشکل طولانی مدت شناخته شده به عنوان سینوزیت مزمن باشد. سینوزیت مزمن، سینوزیتی است که بهبود آن بیش از 12 هفته طول می کشد.
مننژیت. این عفونت باعث التهاب غشاها و مایعات موجود اطراف مغز و نخاع خواهد شد.
سایر عفونت ها. (سلولیت) پیشرفته و این قسمت ها را نیز درگیر کند.
مسائل بینایی. اگر عفونت به حدقه چشم شما توسعه یابد می تواند باعث کاهش دید یا حتی کوری دائمی فرد مبتلا به سینوزیت حاد شود.
چه زمانی فرد به سینوزیت مبتلا می شود؟
اگر به هر دلیلی مجاری سینوسی بسته شوند؛ مثلا با ترشح بیش از حد مخاط، ارتباط سینوس ها با بیرون قطع شده و بستر برای رشد میکروب ها و باکتری ها فراهم می شود.به طور کلی بیماری سینوزیت ممکن است در 3 حالت بروز پیدا کند:
درون سینوس ها اجسام مژه مانندی وجود دارد که با زنش های خود مخاط را که میکروب ها و مواد خارجی را به خود جذب می کند به بیرون هدایت می کنند و از تجمع آنها درون محیط سینوس و بروز عفونت جلوگیری می کنند. اگر به هر دلیلی این اجسام مژه مانند به درستی عمل نکنند مواد اضافی و میکروب ها در محل سینوس ها تجمع پیدا می کنند و سینوزیت بروز پیدا می کند.
به طور طبیعی درون سینوس ها مخاط وجود دارد اگر اندازه این مخاط از مقدار مشخصی بیشتر شود، حالتی که معمولا در سرماخوردگی ها و آلرژی ها رخ می دهد، مخاط اضافی، مجاری سینوسی را می بندد و زمینه برای سینوزیت فراهم می شود.
بعضی مسائل آناتومیکی مانند انحراف تیغه میانی بینی، پولیپ بینی و یا مسائل مجرای بینی نیز می توانند سبب بسته شدن مجرای سینوس شوند و در ادامه سینوزیت به وجود آید.
چه مواردی ریسک ابتلا به سینوزیت را در فرد افزایش می دهد؟
بعضی شرایط و بیماری ها در فرد، زمینه را برای بروز سینوزیت فراهم می کنند؛ از جمله:* رینیت آلرژیک (التهاب مخاط بینی)
* فیبروز سیستیک (سفتی مخاط، نوعی بیماری که بر اثر آن ترشحات در بخش هایی از بدن سفت و چسبنده می شوند)
* بیماری ها و عواملی که باعث فلج و از کار افتادگی اجسام مژکی می شوند
* تغییر ارتفاع (پرواز و یا سقوط)
* سیگار کشیدن
* نقص در سیستم ایمنی در اثر HIV یا شیمی درمانی و …
چگونه بیماری سینوزیت تشخیص داده می شود؟
اولین اقدام پزشک متخصص برای تشخیص سینوزیت، بررسی وجود یا عدم وجود پولیپ بینی است. سپس مرحله بعدی در معاینه دق کردن است. در این حالت پزشک در محل سینوس ها در جمجمه بیمار دق می کند در صورتی که سینوس ها خالی باشند صدای رزونانس و در صورت پر بودن سینوس ها از چرک و عفونت و ترشحات، صدای دال می دهد.گام بعدی استفاده از پاراکلینیک در معاینه است. پزشکان از اندوسکوپی بینی یا رینوسکوپی برای تشخیص سینوزیت استفاده می کنند. البته در بعضی شرایط پزشک از سی تی اسکن یا ام آرآی برای تشخیص قطعی سینوزیت یا تشخیص تومور در سینوس ها استفاده می کند.
در صورتی که این معاینات نتوانند پزشک را به طور قطعی از وجود سینوزیت مطمئن سازند بعضی آزمایش های حساسیت، آزمایش های مربوط به کنترل سطح ایمنی بدن، تست سنجش عملکرد درست اجسام مژگانی و سیتولوژی بینی انجام می شود.
درمان سینوزیت
درمان سینوزیت پس از تشخیص قطعی از طریق پزشک شروع می شود. مراحل درمان سینوزیت چندان پیچیده نیست اما توجه کامل بیمار را می طلبد به طوری که دقیقا مراقبت های فردی را انجام دهد و علاوه بر آن داروهایی که از طریق پزشک تجویز می شوند را نیز مرتب و طبق دستور مصرف کند.نکته قابل توجه در درمان سینوزیت این است که به هیچ وجه بدون مشورت پزشک از اسپری های ضد احتقان استفاده نکنید. حتی در صورتی که پزشک آنها را برایتان تجویز کرد، در مصرف آنها زیاده روی نکنید؛ زیرا این اسپری ها در ابتدا سبب برطرف احتقان مجاری تنفسی می شوند و به همین دلیل بسیار برای افراد مطلوب هستند اما به گذشت زمان اوضاع را وخیم تر می کنند.
آنتی بیوتیک ها ممکن است برای کمک به پیشگیری از عوارض، کاهش علائم و کاهش خطر سینوزیت مزمن تجویز شوند. جراحی سینوس آخرین اقدام برای کسانی است که به دارو پاسخ نمی دهند.
قبل از مراجعه به پزشک می توانید با استفاده از تماس تلفنی با پزشک متخصص گوش، حلق و بینی با پزشک ارتباط برقرار کنید و از نگرانی های خود در این زمینه بکاهید.
دکونژستان: برطرف کننده علائم اما با کمی هزینه
این اسپریها مجاری ورمکرده بینی را باز میکنند و موجب خالی شده سینوسها میشوند. این کار مخصوصاً در طی بدترین روزهای سرماخوردگی یا سفرهوایی بسیار کمک کننده است. اما این داروها فقط باید در روزهای معدود استفاده شوند و بعد ازمدتی اثر معکوس دارند و باعث بسته شدن دوباره مجاری بینی میشوند. دکونژستانها برای استفاده طولانی مدت نیستند. دکونژستانهای دهانی شاید مفید باشند، اما اثرات جانبی نیز دارند.راهکارهای بهتر برای علائم سینوس حاد: اسپریهای استروئیدی بینی یا اسپریها یا شوینده های نمکی. اگر علائم ادامه پیدا کردند به پزشک گوش و حلق و بینی مراجعه کنید. علائم سینوس مزمن شاید به دلیل انحراف بینی یا سایر مسائل قابل درمان بوجود آمده باشند.
عوارض سینوزیت: بدترین حالت ها
تنها یک لایه از استخوان سینوسها را از مغز جدا می کند. اگر عفونت سینوسی از این لایه عبور کند می تواند پوشش مغز را آلوده کند که به مننژیت میانجامد و حتی ممکن است عفونت به خود مغز برسد. هر دو مشکل تهدید کننده هستند. اگرعفونت سینوس به دایره چشم نفوذ کند منجر به عفونت اطراف چشم و احتمالاً نابینایی میشود. حمله تنگی نفس و از دست دادن بویایی و چشایی از عوارض دیگر سینوزیت هستند.درمان های خانگی سینوزیت
منظور از مراقبت های فردی، همان درمان سنتی و خانگی سینوزیت است. از جمله روش های درمان سینوزیت در خانه می توان به موارد زیر اشاره کرد:* فرد بیمار در طول روز چند بار حوله ای را گرم کرده و بر روی صورت خود قرار دهد
* مصرف مایعات را در طول شبانه روز افزایش دهد
* روزانه چند بار مجاری تنفسی خود را در معرض بخار قرار دهد تا بخار آب به ضدعفونی سینوس ها بپردازد
* همین طور از اسپری های نازال (بینی) نرمال سالین استفاده کند. (اسپری ها نیز نقش ضدعفونی کنندگی مجاری بینی را دارند)
هیچ درمانی جایگزین و ثابت نشده برای کاهش علائم سینوزیت حاد وجود ندارد. البته محصولات حاوی ترکیبات خاصی از گیاهان ممکن است در درمان این بیماری کمک کننده باشد. این گیاهان درمانی ترکیبی شامل گل گاو زبان، ریشه جنتیان، آقطی، شاه پسندو ترشک می شود.
عوارض جانبی احتمالی مصرف این محصولات گیاهی شامل ناراحتی معده، اسهال و واکنش های آلرژیک پوستی خواهد بود. قبل از مصرف هرگونه مکمل گیاهی یا رژیم غذایی با پزشک خود مشورت کنید تا از عدم تداخل آن ها با داروهای مصرفی خود و عوارض جانبی آن مطلع شوید.
چگونه سردرد سینوسی را برطرف کنیم؟
التهاب سینوس ها می تواند منجر به سردرد سینوسی شود. درمان های سردرد سینوسی عبارت اند از:*درمان های خانگی (به آنها اشاره کردیم)
* داروهای ضد درد (OTC)
* داروهای ضد انعطاف پذیر
* اسپری های بینی ضد انعقاد
* استروئیدهای استنشاقی
* آنتی هیستامین ها
* عمل جراحی
چند توصیه مهم در مورد افراد مبتلا به سینوزیت
افرادی که از مشکل سینوزیت رنج می برند نباید بیش از حد در معرض باد و هوای سرد قرار بگیرند و در صورتی که مجبورند در چنین شرایطی باشند باید به خوبی خود را بپوشانند.همچنین این افراد نباید به طور ناگهانی تغییر شرایط دهند؛ مثلا ناگهان به جلو خم شوند. علاوه بر این مبتلایان به سینوزیت نباید در معرض تغییر دمای ناگهانی قرار بگیرند.
پیشگیری از سینوزیت
پیشگیری از سینوزیت کار چندان دشواری نیست فقط باید از بیشتر موارد و شرایطی که احتمال سرماخوردگی را بالا می برند دوری کنیم و از هر آنچه سبب تقویت سیستم ایمنی بدن می شود؛ استقبال کنیم.* نسبت به رعایت بهداشت فردی حساسیت داشته باشیم و بعد از آنکه از بیرون به منزل می آییم یا بعد از دست دادن با افراد، حتما دستانمان را با آب و صابون بشوییم.
* سعی کنیم با استفاده از دستگاه بخور مجاری تنفسی مان را همیشه مرطوب نگه داریم
* از استعمال سیگار و قلیان پرهیز کنیم
* هر ساله واکسن آنفولانزا بزنیم
*جایگاه ویژه ای برای میوه و سبزیجات در رژیم غذایی مان قائل شویم. زیرا میوه ها و سبزیجات به دلیل داشتن آنتی اکسیدان هایی همچون ویتامین C سبب تقویت سیستم ایمنی می شوند.
در صورت رعایت این مسائل به احتمال بسیار قوی درگیر سینوزیت نخواهیم شد. بنابر مطالب ذکر شده قطعا دریافته اید که خودتان مهم ترین عامل برای پیشگیری و درمان کامل سینوزیت هستید.
برای تشخیص سینوزیت به کدام متخصص مراجعه کنیم؟
سینوزیت اغلب برای اولین بار از طریق یک پزشک عمومی، پزشک مراقبت های اولیه یا پزشک داخلی تشخیص داده می شود. اما در مورد اطفال، ممکن است از طریق متخصص اطفال تشخیص داده شود.اگر سینوزیت از نوع مزمن یا شدید باشد، ممکن است مراجعه به یک متخصص گوش، حلق و بینی بهتر باشد. اگر سینوزیت شما به مرحله حاد برسد و یا علائم به مرحله وخامت برسد شاید نیاز باشد متخصص را در مراقبت های ویژه بیمارستان ملاقات کنید.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
از آن جایی که مدت زمان ملاقات با پزشک کوتاه بوده و حرف های زیادی برای گفتن خواهید داشت. در نتیجه بهتر است با آمادگی کامل به پزشک مراجعه کرده و از این زمان کوتاه نهایت استفاده را ببرید. بهتر است قبل از حضور در مطب موارد زیر را آماده کنید:- لیستی از تمامی علائم و نشانه های بیماری را تهیه کنید. همه نشانه های مربوط و غیر مربوط به بیماری خود را یادداشت کرده و همراه خود داشته باشید.
- اطلاعات مهم شخصی را یادداشت کنید. بهتر است استرس ها و تغییرات اخیری که در زندگی تان افتاده است را یادداشت کنید.
- لیستی از تمامی داروهای مصرفی خود تهیه کنید. نام تمامی داروها، مکمل ها و ویتامین های که مصرف می کنید را همراه با مقدار مصرف خود یادداشت کنید.
- دوست یا یکی از اعضای خانواده خود را همراه ببرید. گاهی اوقاتت به خاطر سپردن تمامی موارد و اطلاعاتی که پزشک در اختیارتان قرار می دهد، کار دشواری است. در نتیجه بردن همراه به یادآوری اطلاعات مهم و نکات کمک زیادی خواهد کرد.
- سؤالات خود را یادداشت کنید. تمامی سؤالات مربوط و غیر مربوطی که به ذهنتان رسیده و قصد پرسیدن آن ها از پزشک را دارید را یادداشت کرده و همراه خود به مطب ببرید.
سوالات بیمار از پزشک
بهتر است در مورد بیماری سینوزیت حاد سؤالات زیر را از پزشک بپرسید:- آیا این علائم موقتی است یا مزمن؟
- به انجام چه آزمایش هایی نیاز خواهم داشت؟
- چه عاملی باعث بروز علائم من شده است؟
- علل احتمالی دیگر برای بروز این علائم چیست؟
- بهترین اقدام درمانی برای این بیماری چیست؟
- آیا برای درمان باید به متخصص مراجعه کنم؟
- آیا محدودیت هایی وجود دارد که باید از آن ها پیروی کنم؟
- مبتلا به بیماری های دیگری هستم. چگونه می توان این بیماری ها را به بهترین شکل مدیریت کرد؟
- آیا بروشور یا نسخه چاپی در مورد این بیماری دارید؟ برای کسب اطلاعات بیشتر مطالعه چه وب سایت هایی را پیشنهاد می کنید؟
توقع و انتظارات از پزشک معالج
پزشک ممکن است در حین معاینه برای تشخیص و درمان بهتر، موارد زیر را توصیه کند:- علائم تا چه مقدار شدید است؟
- از چه زمانی علائم شما شروع شد؟
- آیا عاملی باعث می شود تا علائم شما بهبود یابد؟
- آیا عاملی باعث می شود تا علائم شما کاهش یابد؟
- آیا این علائم دائمی بود یا به صورت موقت ظاهر شد؟
- آیا اهل سیگار کشیدن بوده یا در هوای آلوده زنده می کنید؟
سخن آخر
همان طور که گفته شد سینوزیت شامل عفونت هایی است که سینوس ها را مورد تهدید قرار می دهد. عدم درمان به موقع و پیگیری سینوزیت به دلیل قرارگیری سینوس ها در نقاط حساس می تواند برای سایر اعضا خطرساز باشد.بنابراین در صورت داشتن نشانه های سینوزیت حاد یا مزمن و همینطور سابقه بیماری سینوسی به پزشک متخصص مراجعه کنید.
منبع: سایت دکتردکتر
سایت درمانکده
سایت پزشکت
منبع: راسخون