این جشنواره با هیچ دوره ای قابل مقایسه نیست
به گزارش مجله دانلود و سرگرمی، برگزاری سی و نهمین دوره جشنواره تئاتر فجر، متفاوت تر از همواره و با کیفیت حداقلی در شرایطی که هنوز از پس ویروس کرونا برنیامده ایم، این سؤال را ایجاد می نماید که آیا بهتر نبود این جشنواره به سال آینده موکول گردد؟ در میان فعالان تئاتر کشور که دایره وسیعی از هنرمندان تا مدیران فرهنگی رادربر می گیرد، هم تعداد موافقان و هم تعداد مخالفان برگزاری جشنواره، کم نیست اما بدون تردید حسین مسافرآستانه با برگزاری جشنواره موافق است چرا که اگر جز این بود، دبیری آن را به عهده نداشت. روز گذشته او پیغامش را درباره این جشنواره با عنوان تمام قد دست در دست تئاتر ایستاده ایم منتشر کرد و در این پیغام شرح داد که هیچ گاه، هیچ چیز، نمی تواند جان و قدرت یکپارچه هنری را که همه چیز اهالی تئاتر است، بگیرد و بر کوشش و ایستادگی اهالی تئاتر تاکید نمود اما با این همه بد ندیدیم با مسافرآستانه گفت وگویی داشته باشیم با این رویکرد که اگر سال جاری جشنواره تئاتر را نمی داشتیم، چه می شد.
چه انگیزه ها و اهدافی باعث شد در این شرایط جشنواره تئاتر فجر را برگزار کنید در حالی که در یک سال گذشته تئاتر تقریبا تعطیل بوده است.
مسائل ناشی از کرونا دامنگیر همه فعالیت های زندگی و شغلی ماست؛ خاص تئاتر نیست. تئاتر از فعالیت های ضروری زندگی و جامعه است. برای هنرمندان تئاتر که در طول یک سال فعالیتی نداشتند و به شدت در مضیقه هستند، برگزاری این جشنواره یک فرصت مغتنم است. از یک سو امکانی است برای این که تئاتر احیا گردد و حیاتش را از سر بگیرد و از سوی دیگر فرصتی فراهم می نماید که هنرمندان در جشنواره حضور پیدا نمایند، آثارشان را به نمایش بگذارند و بخش کوچکی از نیازهای زندگی خود را از این طریق برآورده نمایند.
نکته همین جاست که وقتی در طول یک سال کاری روی صحنه نرفته و اجرایی صورت نگرفته، جشنواره چه چیزی برای عرضه دارد؟
در طول یک سال گذشته بیشتر گروه ها فعال بودند اما امکان ارائه کارشان را نداشتند. آنهایی که بیکار بودند الان در جشنواره نیستند و آنهایی که در جشنواره هستند، چه هنرمندان عزیز شهرستانی چه هنرمندان عزیز تهرانی، همه کار نموده اند اما به دلیل شیوع کرونا امکان اجرا برایشان فراهم نشد. حالا که فرصت اجرا فراهم شده، بهترین زمان است که زحمت یک ساله آنها دیده گردد و بتوانند در این مرحله کارشان را در جشنواره ارائه نمایند. احتمالا شرایط شهر تهران به همین منوال باشد چه بسا کار هنرمندان به اجرای عمومی هم برسد.
اما غایبان جشنواره بسیار زیاد هستند!
بله طبیعی است.
این غایبان در این سال گرفتار کرونا، کار ننموده اند؟
کسانی که در یک سال گذشته کار ننموده اند در این جشنواره نیستند.
با این حساب یعنی همه کارگردان های باسابقه و مجرب تئاتر کشورمان، تقریبا یک سال گذشته را کار ننموده اند!
به نظر شما کار نموده اند؟ به هر حال شاید شرایط آنها به ترتیبی بوده که احتمالا نخواسته اند یا نشده که کار نمایند.
بدون این کارگردان ها، جشنواره بی رونق نیست؟
نمی گردد گفت؛ چون تعدادی از هنرمندان کار ننموده اند، جشنواره از تمام هنرمندان این حوزه و مخاطبان دریغ گردد. مثل این است که بگوییم چون صد نفر کار ننموده اند، هزار نفر دیگری هم کارشان را تعطیل نمایند. آیا به نظر شما چنین منطقی درست است؟
رویدادهای زیادی در ایران و نیز دنیا تعطیل شدند، به تعویق افتادند و شکل برگزاری آنها متناسب با شرایط عوض شد. چرا اصرار بر این است که جشنواره تئاتر فجر برگزار گردد؟
در جشنواره تئاتر فجر مثل بسیاری از رویدادها، شکل برگزاری تغییر نموده است. ضمن این که هر کشوری شرایط خاص خودش را دارد و نمی گردد ایران را با هر کشور دیگری مقایسه کرد. آنچه اهمیت دارد و باور هنرمندان ماست، این است که تئاتر مثل خود زندگی است و در هر شرایطی می تواند به حیاتش ادامه بدهد. هر وقت توانستیم زندگی را تعطیل کنیم، تئاتر هم تعطیل می گردد. تئاتر مثل زندگی تعطیلی بردار نیست.
ما درباره تئاتر صحبت نمی کنیم درباره جشنواره حرف می زنیم.
جشنواره، چکیده تئاتر کشور است. جشنواره منهای تئاتر که نیست.
نکته اینجاست که تئاتر مثل زندگی نیست و مدت زیادی متاسفانه تعطیل بود!
جشنواره این فرصت را از هر نظر مهیا نموده که هنرمندان فعال بتوانند به حضورشان در این عرصه ادامه بدهند.
برگزار نشدن جشنواره تئاتر فجر یعنی تعطیل شدن تئاتر. الان این فرصت ایجاد شده و شرایط برگزاری هم مهیا شده، نمی گردد از این فرصت عبور کرد به این دلیل که عده ای در طول سال کار نکردند. آخر این حرف شما چه منطقی دارد؟
فرمودید شکل برگزاری جشنواره تغییر نموده است. درباره اش شرح می دهید که به چه ترتیب خواهد بود؟
اجرای نمایش ها با 50 درصد ظرفیت سالن ها خواهد بود و نیز برای علاقه مندان فرصتی فراهم شده که بتوانند به وسیله پلتفرم های مختلف در فضای مجازی به تماشای نمایش ها بنشینند.
فکر می کنید برگزاری جشنواره یاری می نماید که تئاتر دوباره رونق بگیرد؟
قطعا یاری می نماید. کرونا از طرفی شرایط زندگی را سخت نموده اما از طرف دیگر به استفاده از فضای مجازی سرعت بخشیده است. اگر حتی کرونا شیوع پیدا نمی کرد، باید به آرامی به سمت استفاده از قابلیت های فضای مجازی پیش می رفتیم. این اتفاق چند سالی است که در بسیاری از کشورهای دنیا شروع شده اما در کشور ما بسیار کند پیش می رفت. چه بخواهیم و چه نخواهیم پخش به وسیله فضای مجازی فرصت است و تئاتر خودش را با این فرصت تطبیق می دهد. تئاتر در طول تاریخ با تغییرات تطبیق پیدا نموده و به همین دلیل است که برگزاری جشنواره در این شرایط یک فرصت محسوب می گردد.
چند وقت است که فراخوان داده اید؟ هنرمندان می دانستند که سال جاری قرار است جشنواره برگزار گردد؟
شما چرا اطلاعات اولیه جشنواره را ندارید؟ انگار هیچ خبری از تئاتر نداشتید و حالا که به جشنواره رسیده اید، یادتان افتاده درباره اش سؤال کنید.
برای این که تئاتر تعطیل بود و فقط در یک بازه دو سه ماهه چند نمایش روی صحنه رفت.
سه ماه کامل تئاتر برقرار بود. در تیر، مرداد و شهریور سال جاری آثاری روی صحنه رفتند تا این که دوباره تعطیل شد. در همین مدت فعالان تئاتری مشغول بودند و در شهرستان ها خیلی بیشتر از تهران، هنرمندان مشغول کار بودند. تمرینات تئاتری با رعایت پروتکل های بهداشتی در حال اجرا بود. نگاهی به سایت جشنواره بیندازید و ببینید گروه ها در چه شرایطی تمرین می کردند. آنها در شرایط بسیار سخت و در فضاهای باز و موقعیت های سخت تمرین کردند چون تئاتر را نمی گردد از هنرمندان تئاتر گرفت. البته بعضی هنرمندان هم سعی کردند منتظر آینده و روزهای خوش تئاتر بمانند اما خیلی ها در این روزهای سخت به آب و آتش زدند تا بتوانند تئاتر کار نمایند. بی توجهی به این هنرمندان جفاست.
بی توجهی که محسوب نمی گردد؛ جشنواره می تواند سال های آینده ادامه پیدا کند اما سؤال اینجاست که کیفیت جشنواره این دوره در مقایسه با دوره های قبل چگونه خواهد بود؟
اساسا هر نوع مقایسه ای با دوره های قبل هم از نظر منطق و هم عقلانیت، خطاست. نمی توان جشنواره این دوره را با هیچ دوره دیگری مقایسه کرد. نه از نظر نوع کارهایی که در این جشنواره اجرا می گردد و نه از نظر شرایطی که برای فراوری این نوع کارها وجود داشته و نه از نظر برنامه هایی که این جشنواره برای اجرا دارد. این مقایسه کلا اشتباه است. کارهایی که سال جاری در این دوره از جشنواره اجرا می گردد، با این برنامه هایی که پیش رو داریم، منطبق بر شرایط سال جاری طراحی و ارائه شده است.
سال جاری دعوت از رسانه ها هم مثل همواره نبود؛ نه دعوت نامه ای ارسال شد و نه اطلاع رسانی دقیق صورت گرفت. چرا؟
اعلام رسمی انجام شد اما برای کسی دعوت نامه نمی فرستیم. ما هیچ دعوت نامه ای به هیچ کسی برای حضور در جشنواره نفرستاده ایم نه به هنرمندان، نه مسؤولان و نه اهالی تئاتر و نه اصحاب رسانه. به همه اعلام نموده ایم اگر داوطلب حضور هستید، تشریف بیاورید. نمی توانیم از کسی بخواهیم که حتما در جشنواره شرکت کند چون ممکن است کسانی از حضور در مجامع عمومی به هر دلیل پرهیز داشته باشند. اگر کسی مطابق میلش نیست، می تواند به وسیله فضای مجازی شاهد اجراها باشد اما اگر بخواهد از نزدیک تماشا کند، می تواند به صورت آنلاین بلیت جشنواره را بخرد و زمان اجرا به سالن مورد نظرش برود.
سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر با بودجه دولتی برگزار می گردد یا حامی اقتصادی هم دارد؟
جشنواره با بودجه دولتی برگزار می گردد اما مذاکره هایی برای جلب حمایت اجرا شده که البته بیشتر در زمینه ارائه خدمات است. هنوز به نتیجه صد درصدی نرسیده ایم و نمی توانم به هیچ اسمی به عنوان حامی اشاره کنم اما پیشنهادهایی هست که آنالیز می کنیم و به وقتش اسامی را اعلام می کنیم.
منبع: آذر مهاجر - گروه فرهنگ و هنر / روزنامه خبرنگاران
منبع: جام جم آنلاین